Archiwum społeczne


Otwarte archiwum cyfrowe gromadzi ikonografię, archiwalia i artefakty opowiadające o dawnych tradycjach muzycznych Regionu Kozła i ludziach, którzy je tworzyli i pielęgnowali. Ukazuje nam jak bogata i żywotna była wówczas muzyka ludowa, której przewodził powszechnie występujący na tych terenach instrument – kozioł weselny. Stał się on prawdziwym symbolem regionu, a także symbolem polskości i przynależności do tej ziemi. Przewodził tradycyjnej kapeli i towarzyszył swoim „śpiewającym” dźwiękiem podczas uroczystości i zabaw, wpisując się w dawną fonosferę tych terenów. Działalność kapel wpłynęła na zachowanie jednolitości regionu, zwłaszcza w czasach przecięcia go granicą państwową po Traktacie Wersalskim. Muzycy wędrowali przez granicę na wesela, towarzyszyli także rozwijającym się w tym czasie zespołom regionalnym. Pomimo granic (po 1945 r. już tylko administracyjnych) muzyka ludowa okazała się dla tutejszej społeczności wyjątkowo trwałym spoiwem. Świadczy o tym nieprzerwana działalność kolejnych pokoleń muzyków, ale także zjednoczenie się gmin regionu pod wspólnym godłem instrumentu muzycznego, co jest wyjątkiem na skalę europejską, jeśli nie światową.
 

Chcemy, aby zaprezentowani muzycy stali się trwałym elementem lokalnej pamięci. Nie wszystkich jednak udało się do tej pory rozpoznać. Pomimo wcześniejszych starań wielu osób wciąż pozostają dla nas nieodkrytymi kartami. W tych przypadkach cała nadzieja na przywrócenie naszym „groczom” tożsamości leży już tylko w ich rodzinach. Mamy więc nadzieję, że dzięki Państwa zaangażowaniu i pomocy poznamy jeszcze kolejnych artystów. Zachęcamy do poszukiwań dawnych fotografii rodzinnych, na których upamiętniono muzyków, lub takich, które pomogą w ich identyfikacji. A może słyszeliście, że w Waszej rodzinie lub w sąsiedztwie był dawniej jakiś muzykant? Każda, nawet najdrobniejsza informacja pozwoli nam pomału przywracać pamięć o najstarszych koźlarzach, skrzypkach, klarnecistach, abyśmy nie zapomnieli o tych, którzy tradycję muzyczną regionu przechowywali i pielęgnowali, przekraczając muzyką niejedną granicę...

Prezentowany materiał podsumowuje wynik pracy kilku pokoleń historyków i regionalistów, starających się uchronić bezcenne dziedzictwo kulturowe od zapomnienia. Podjęte ostatnio badania terenowe mają na celu pogłębienie i udostępnienie jak najszerszej wiedzy o dawnych mistrzach tradycji. Repozytorium prezentuje w sposób uporządkowany różne typy zachowanych źródeł, w tym materiały udostępnione przez inne instytucje, domeny publiczne lub prywatnych posiadaczy. Ma charakter otwarty i będzie uzupełniane o kolejne źródła.

Projekt realizowany przez Fundację TRES we współpracy z Instytutem Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego w ramach programu „Kultura ludowa i tradycyjna 2021” Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Koncepcja:
  • Wojciech Olejniczak (Fundacja TRES),
  • Dr Agnieszka Drożdżewska (Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego),

Konsultacja merytoryczna:
  • Prof. dr hab. Zbigniew Jerzy Przerembski (Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego).